Ga naar de inhoud
Waarom een ondernemingsplan schrijven meer is dan een checklist
Vraag je ondernemers in december naar hun zomervakantie, dan hebben ze die vaak al tot in detail geregeld. Bestemming, boeking, route – alles staat al vast. Maar vraag in dezelfde maand naar hun ondernemingsplan voor het komende jaar, dan blijft het vaak stil. Terwijl de impact van een strategisch plan voor je bedrijf vele malen groter is dan die van een weekje Italië of een paar dagen Texel.
Toch wordt het schrijven van een ondernemingsplan vaak uitgesteld of zelfs helemaal genegeerd. Onterecht. De laatste jaren is het ondernemingsplan actueler en belangrijker dan ooit. Niet alleen voor startende ondernemers, maar juist ook voor bestaande bedrijven die willen groeien, zich opnieuw willen positioneren, of financiering zoeken. Een ondernemingsplan is geen verplichting, het is je houvast. Het helpt je koers houden, keuzes maken en extern vertrouwen winnen – van investeerders, van banken, van partners én van je eigen team.
Inhoudsopgave
Ondernemingsplan schrijven: het fundament voor elke fase
Of je nu een bedrijf begint, uitbreidt of wilt herstructureren: een goed geschreven ondernemingsplan laat zien dat je weet waar je naartoe werkt. Het dwingt je om na te denken over je strategie, je markt, je aanbod, je kosten en je risico’s. En om die gedachten te vertalen naar concrete doelen en acties.
De laatste jaren is er een toenemende nadruk op wendbaarheid. Markten veranderen snel, technologie versnelt besluitvorming, consumenten zijn kritischer en personeel moeilijker te vinden. Juist in dat speelveld biedt een ondernemingsplan structuur. Het laat zien dat je keuzes maakt op basis van inzicht en realiteit, niet op onderbuik of gewoonte. Een goed ondernemingsplan werkt als een intern kompas én als extern communicatiemiddel.
De vijf onderdelen van een goed ondernemingsplan
Een goed ondernemingsplan schrijven hoeft niet ingewikkeld te zijn, zolang je maar weet wat erin moet. De meeste plannen zijn opgebouwd uit vijf onderdelen die samen de strategie, uitvoering en borging dekken:
Analyse van sterktes en zwaktes (SWOT)
Randvoorwaarden en uitgangspunten
Doelstellingen en resultaten
Uitvoering en toewijzing
Evaluatie en bijsturing
Deze structuur zorgt ervoor dat je plan meer is dan een los document; het wordt een strategisch instrument. Elk onderdeel helpt om je bedrijf kritisch te bekijken en gerichte keuzes te maken.
Een ondernemingsplan schrijven begint met zelfinzicht
De analyse van sterktes en zwaktes vormt de ruggengraat van je ondernemingsplan. Hier leg je bloot wat jouw bedrijf goed doet – en waar het tekortschiet. Denk aan commerciële slagkracht, operationele processen, klantrelaties, personeel, marktpositie, productaanbod en natuurlijk de financiële basis. Wat levert geld op? Waar loopt het spaak? Welke trends bedreigen je winstgevendheid?
Deze fase is confronterend, maar noodzakelijk. Zonder zelfinzicht geen richting. Het is vergelijkbaar met de voorbereiding van een reis: als je weet dat je auto maar vier zitplaatsen heeft en je met zes mensen op pad wil, moet je iets aanpassen vóór je vertrekt. Zo werkt het ook met je bedrijfsstrategie.
Heldere randvoorwaarden brengen realisme in je ondernemingsplan
Als je weet wat je vertrekpunt is, kun je voorwaarden stellen aan je route. Je ondernemingsplan moet realistisch zijn: haalbaar binnen je budget, passend bij je middelen, tijd, expertise en marktcontext. Formuleer expliciet wat je grenzen zijn: qua tijd, qua risico, qua financiering.
Ook hier geldt dat duidelijkheid voorkomt dat je verzandt in vage ambities. Zeker als je plan gedeeld wordt met externen – zoals banken, aandeelhouders of subsidiegevers – is het cruciaal dat je verwachtingen managet. Een ondernemingsplan dat belooft “binnen twee jaar marktleider worden” zonder duidelijke randvoorwaarden, verliest geloofwaardigheid.
Doelstellingen maken je ondernemingsplan concreet
Je doelen geven richting aan alles wat je doet. Zonder doelen kun je niet meten of je goed bezig bent. In het ondernemingsplan koppel je je ambities aan meetbare uitkomsten. Denk aan omzetgroei, winstgevendheid, marktaandeel, klanttevredenheid, personeelsgroei of innovatie.
Belangrijk is dat je die doelstellingen opsplitst naar domeinen: commercie, operatie, organisatie, productontwikkeling, financiën. Als je in elk domein één of twee duidelijke KPI’s opneemt, houd je overzicht. Zorg er wel voor dat ze ambitieus én haalbaar zijn. Alleen dan werkt het plan motiverend.
Een ondernemingsplan schrijven zonder uitvoering is zinloos
Het verschil tussen een goed plan en resultaat zit in de uitvoering. In dit onderdeel van je ondernemingsplan vertaal je strategie naar actie. Wie doet wat, wanneer en met welk budget? Wat zijn de mijlpalen? Welke resources heb je nodig?
De laatste jaren wordt steeds meer gevraagd om agile uitvoering. Dus geen rigide planningen voor vijf jaar, maar flexibiliteit binnen duidelijke kaders. Je plan moet wendbaar zijn, zonder vrijblijvend te worden. Een goed ondernemingsplan bevat daarom ook scenario’s: wat als het beter of slechter gaat dan verwacht?
Evalueren en bijsturen houden je ondernemingsplan actueel
Een ondernemingsplan is nooit af. Markten veranderen, klanten veranderen, jij verandert. Jaarlijks – of zelfs per kwartaal – je plan herijken is geen luxe, maar noodzaak. Gebruik evaluatiemomenten om terug te kijken én vooruit te plannen. Kloppen je aannames nog? Zijn de risico’s veranderd? Moet je doelen bijstellen?
Bijsturen is geen zwaktebod, maar juist een teken dat je je onderneming serieus neemt. Een plan schrijven en vervolgens in de la leggen heeft geen zin. Maak het een werkdocument dat meebeweegt met jouw realiteit.
FAQ – Veelgestelde vragen over een ondernemingsplan schrijven
Is een ondernemingsplan verplicht als ik start?
Niet wettelijk, maar wel sterk aanbevolen. Zonder plan mis je structuur en richting. En veel financiers of subsidiegevers vragen er expliciet om.
Hoe lang moet een ondernemingsplan zijn?
Liever kort en concreet dan lang en vaag. Een goed plan is meestal 8 tot 20 pagina’s, afhankelijk van de complexiteit van je bedrijf.
Moet ik elk jaar een nieuw ondernemingsplan schrijven?
Nee, maar je moet het wel jaarlijks evalueren en waar nodig aanpassen. Zeker als je situatie verandert.
Kan ik hulp krijgen bij het schrijven van mijn ondernemingsplan?
Ja. Bij CM&P helpen we ondernemers dagelijks met strategische plannen. We zorgen voor structuur, feedback én inhoudelijke diepgang.
Is een ondernemingsplan ook nuttig als ik geen financiering nodig heb?
Absoluut. Juist dan schrijf je het puur voor jezelf en je team. Het versterkt je koersvastheid en verhoogt je slagkracht in onzekere tijden.
Over Claassen, Moolenbeek & Partners
Claassen, Moolenbeek & Partners (CM&P) is een bedrijfskundig advieskantoor dat de Nederlandse mkb-ondernemer begeleidt bij strategieformulering en implementatie, bedrijfsovername (aan & verkoop) en/of het bepalen en regelen van de financieringsbehoefte.
Onze organisatie bestaat uit ±50 partners met ieder hun eigen expertise op het gebied op de genoemde diensten. Sinds de oprichting in 1983 is ons partnernetwerk steeds groter en deskundiger geworden. We werken landelijk vanuit 9 regio’s in Nederland en hebben in alle regio’s één of meerdere kantoren.
Of je nu te maken hebt met complexe vraagstukken omtrent bedrijfsovername, strategische keuzes of het verkrijgen van de juiste financiering, er staat altijd een ervaren partner in jouw nabije omgeving klaar om je te begeleiden naar een succesvol eindresultaat. Bekijk onze partnerpagina en kom in contact met de partner die het beste bij jouw vraagstuk past.
