Bedrijfsovername en personeel: alles wat je moet weten

Stel je voor…

Vol enthousiasme heb je het afgelopen jaar gewerkt aan de perfecte bedrijfsovername. Weloverwogen heb je de groei van jouw onderneming een impuls gegeven door de overname van een strategische partij.

• Je hebt jouw target zorgvuldig geselecteerd.
• De gesprekken liepen plezierig.
• De samenstelling van het pakket overnamevoorwaarden, condities en earn out had wel even wat voeten in de aarde.
• De financiering daarentegen was weer vlot geregeld.
De champagnekurken mogen knallen want niets staat een glansrijke nieuwe levensfase in de weg!

Of te vroeg gejuicht?
Al voor de closing was er onrust binnen beide ondernemingen die door de overname zouden samen gaan. Je hebt die signalen wat genegeerd, want het overnameproces zelf verdiende immers alle aandacht.

Uiteindelijk komt de samenwerking slecht op gang en de werknemers beginnen zich in toenemende mate te roeren. Er is meer verzet dan enthousiasme en motivatie bij het personeel.

Hoe je na de overname gegarandeerd hoofdpijn krijgt

Na de overname begint het pas echt. Dán moet de overname zijn vruchten afwerpen. Maar dan worden juist ook vaak de aspecten vergeten die zand in de raderen kunnen strooien.
De meest voorkomende?

• Je vertilt je aan de complexiteit van CAO’s, pensioenen en arbeidsvoorwaarden
• Neemt de rechten van medewerkers niet in acht
• De cultuur is verziekt door slechte integratie van teams en processen
• Je verzuimt de kosten voor afvloeiing te reserveren

Zomaar een bedrijf overnemen blijkt lastiger dan je dacht.

De belangrijkste factor in je onderneming is en blijft de human factor. Anders gesteld, verslapt je aandacht voor je belangrijkste resource, de medewerker, dan worden motivatie en medewerkerstevredenheid in de organisatie een probleem.

Ga je namelijk aan dit aspect voorbij, dan kunnen je lelijke verrassingen ten deel vallen. Tegenvallers die de periode van integratie van processen, resultaten en het terugverdienen van de investering nodeloos verlengen. Een lange periode die jouw concurrent zeker in zijn voordeel weet te benutten.

Redenen genoeg dus om de human factor en de rechten van het personeel bij de bedrijfsovername serieus te nemen.

Rechten personeel bij bedrijfsovername

Voor de eenvoud maken we onderscheid tussen een aandelenovername en de bedrijfsovername (activa-passiva transactie).

1) In het eerste geval, de overname van BV of NV, gaan de werknemers automatisch mee over naar de nieuwe eigenaar: voor hen verandert er niets.
2) In geval van de bedrijfsovername is het criterium “overgang van onderneming” (7:663 BW). De rechten en plichten die voor de werkgever voortvloeien uit de arbeidsovereenkomst met zijn werknemers gaan van rechtswege over op de verkrijger.

Voor de overdragende werkgever volgt uit deze bepaling dat hij nog gedurende een jaar na overgang hoofdelijk verbonden blijft voor de nakoming van de verplichtingen uit de arbeidsovereenkomst voor zover die al bestaan vóór tijdstip van overgang.

CAO’s pensioenen en arbeidsvoorwaarden voor het personeel bij bedrijfsovername

Als nieuwe werkgever moet je de voormalige arbeidsvoorwaarden van je werknemers respecteren. Dat raakt dan:
• Loon
• Beroepskwalificatie
• Dienstjaren
• Verantwoordelijkheden
• Arbeidsregime

Ook met betrekking tot het pensioen geniet de medewerker verregaande bescherming. Als de overnemende werkgever geen pensioenregeling heeft dan gaat de regeling van de overdrager over op de overnemer.

Maar als de nieuwe werkgever een eigen pensioenregeling heeft dan mag deze bepalen dat die ook gaat gelden voor de overgenomen werknemers. Ook als die minder gunstig is.

Na verloop van tijd kan de werkgever ervoor kiezen om de arbeidsvoorwaarden naar elkaar toe te laten groeien. Zo voorkom je ongelijke waardering voor hetzelfde werk en scheve ogen bij je medewerkers. Aanpassing van de arbeidsvoorwaarden van overgenomen medewerkers direct na de overname wordt in de regel niet gehonoreerd door de rechter.

Voorbereiding van de bedrijfsovername

Aandacht voor medewerkers is primair een leiderschapskwaliteit. Hoe meer aangeboren die is, des te spontaner en oprechter de medewerkers die ervaren. Maar als deze kwaliteit minder sterk is ontwikkeld zorg dan dat bij de voorbereiding van de bedrijfsovername de volgende punten gepland op je agenda komen:

• Open informeren over de intenties achter de overname
• Presenteer de visie op de toekomst van de nieuwe organisatie
• Vertel hoe je de samensmelting van twee culturen en ondernemingen vorm wilt geven
• Voer de integratie uit zoals je die hebt uitgelegd

Toch ontslag van het personeel na overname?

Er kunnen zwaarwegende redenen zijn om toch ontslag aan te vragen voor medewerkers. Die redenen kunnen economisch, technisch en of organisatorische van aard zijn. Het verkoopklaar maken van de onderneming is echter geen zelfstandig zwaarwegende reden.
Als zich toch zwaarwegende redenen voordoen waardoor je niet aan een ontslagronde ontkomt dan is het zaak om je al bij de overname te realiseren dat er uiteindelijk financiële ruimte beschikbaar moet blijven om de kosten van afvloeiing op te kunnen brengen.
Voor het sentiment in de personele organisatie is dat van vitaal belang. Voor jezelf als ondernemer is dit cruciaal om veronderstelde schaaleffecten te kunnen bereiken.

Geslaagde bedrijfsovername is niet vanzelfsprekend

De bedrijfsovername is dus niet zomaar geslaagd. Als het enerverende proces tussen koper en verkoper zijn beslag heeft gekregen in een koopovereenkomst is de zaak nog niet gedaan. Zorgvuldige integratie van verschillende bedrijfsculturen is een voorwaarde voor constructieve samenwerking en een vliegende start. Datzelfde geldt voor de omgang met de arbeidsvoorwaarden en toetreding van de overgenomen medewerkers tot de overnemende firma.
Daarmee voorkom je dat de onderneming verlamt en de concurrentie deze omstandigheid benut om op voorsprong te komen.

Geïnteresseerd in de integrale aanpak van de bedrijfsovername?

Advisering en begeleiding van bedrijfsovernames pak ik integraal aan. Mijn begeleiding strekt zich uit van zoekprofiel, contactpersoon, beoordeling van het target (organisatorisch en financieel), onderhandelingen, financiering tot closing. Zoals hiervoor benadrukt kijk ik daarbij vooral ook voorbij dit proces. Omdat het succes van de bedrijfsovername met name achteraf blijkt en naast klanten, markt en aandeelhouder óók de tevredenheid van de medewerkers na de overname een belangrijke succesfactor is.

Over de auteur

Anjo Boxem MBA RAB

Anjo nam in 2013 het besluit om zich zelfstandig te maken als bedrijfsadviseur bij Claassen, Moolenbeek & Partners. Daar zet hij zijn kennis en ervaring in om ondernemingen naar een hoger plan te brengen, door ambities, structurering en financiering op één lijn te brengen.

Je kunt hem bereiken op: 06 – 19 63 84 84 of via mail.