De overname van een familiebedrijf is voor ondernemers een bijzonder complex en emotioneel geladen onderwerp. Dit proces kan voor zowel de kopende als de verkopende partij een ware achtbaan van emoties zijn. De familiebanden, langgekoesterde tradities en onderlinge geschiedenis maken deze vorm van bedrijfsovername een uitdagend proces.
In deze blog gaan we dieper in op deze uitdagingen, de mogelijke obstakels en de keuzes die je als (ver-)koper moet maken.
Obstakels bij een bedrijfsoverdracht door familie
Bij de overname van een onderneming binnen een familie zijn er verschillende uitdagingen en mogelijke obstakels. De meest in het oog springende zijn:
Verschillende visies en doelen binnen de familie
Een van de grootste obstakels bij een bedrijfsovername binnen een familie is het feit dat familieleden vaak uiteenlopende visies en doelen voor een onderneming hebben. Elke generatie kan eigen ideeën hebben over de toekomst van het bedrijf. Deze verschillen kunnen leiden tot conflicten en spanningen.
Oudere generaties willen misschien vasthouden aan traditionele werkwijzen. Deze kunnen bijvoorbeeld van mening zijn dat de huidige koers de snelste weg naar succes is. Terwijl jongere generaties vernieuwing en innovatie nastreven, zij denken met een koerswijziging succesvoller te kunnen zijn. Het is van belang om deze verschillen in perspectief te plaatsen om een soepele overname te kunnen realiseren.
De rol van familiebanden bij een bedrijfsovername
Bedrijfsoverdrachten binnen een familie brengen vaak emoties en de daar bijbehorende familiedynamiek met zich mee. Persoonlijke conflicten en rivaliteit kunnen de besluitvorming vertroebelen. Het kan moeilijk zijn om professionele beslissingen te nemen als er sterke emoties een rol spelen. Daarnaast kunnen familieleden zich benadeeld voelen als ze denken dat de overdracht niet eerlijk verloopt. Het is daarom van belang om open te communiceren om de emotionele aspecten van de overname aan te pakken.
Financiële uitdagingen bij een bedrijfsoverdracht binnen een familie
Het financieren van een overdracht van een familiebedrijf kan een uitdaging zijn. Bijvoorbeeld als de overnemende familieleden niet over voldoende financiële middelen beschikken. De uitdaging is dan om een externe financierder te vinden. Het is daarom van belang om een duidelijk financieringsrapport op te stellen. In dit plan staat onder andere hoe de overname wordt gefinancierd. Verder staat in dit plan beschreven hoe de koper in de toekomst een stabiele financiële situatie van het bedrijf gaat waarborgen om de financiering terug te betalen.
Juridische en fiscale aspecten bij een bedrijfsovername
Het overnemen van een familiebedrijf kan juridische en belastingtechnische vraagstukken opwerpen. Het is belangrijk om te voldoen aan de wet- en regelgeving met betrekking tot erfrecht en schenking, overdrachtsbelastingen en andere juridische en fiscale verplichtingen. Een gebrek aan inzicht in deze aspecten kan leiden tot financiële verliezen zoals naheffingen.
Psychologisch eigendom familiebedrijf
Wanneer alle handtekeningen zijn gezet is er sprake van een formele overdracht van de onderneming. Echter naast de juridische overdracht is er ook sprake van een psychologische overdracht. De vorige eigenaars hebben jaren gewerkt om het bedrijf op te bouwen tot een succesvolle onderneming.
Ze zijn gewend om inspraak te hebben, beslissingen te nemen en om verantwoordelijkheid te dragen. Emotioneel zijn ze betrokken bij het bedrijf en het personeel. Deze emotionele betrokkenheid kan voor frictie zorgen. Het is van belang om vooraf duidelijke afspraken te maken over de communicatie tussen de nieuwe en de oude eigenaren.
Een familiestatuut opstellen bij een bedrijfsoverdracht
Een familiestatuut is een document wat wordt opgesteld om een overdracht van een familiebedrijf in goede banen te leiden. In het document leggen de kopende en verkopende partij vast wat de regels, procedures en verwachtingen voor de onderneming zijn. In een familiestatuut kunnen zaken zoals de opvolging van het management, de ondernemingsstructuur en regels met betrekking tot het in dienst nemen van familieleden worden vastgelegd.
Het stelt de familie in staat om gedeelde verwachtingen en doelen vast te stellen. Een goed beschreven familiestatuut beheert zowel de formele als psychologische onderdelen van de overname en kan bijdragen aan een succesvolle overname van een familiebedrijf.
Fiscaliteit bij bedrijfsoverdracht familiebedrijf
Fiscaliteit speelt een cruciale rol bij een bedrijfsovername van een familiebedrijf. Het is belangrijk om de waardebepaling van het bedrijf nauwkeurig te laten uitvoeren. Deze heeft namelijk fiscale consequenties. De waarde van het familiebedrijf kan variëren afhankelijk van verschillende factoren, zoals activa, winstgevendheid, marktomstandigheden en managementexpertise.
Het is van belang om rekening te houden met fiscale wetten en regelgeving die van toepassing zijn op erfenissen, schenkingen, en successierechten.
Advies bij het overnemen van een familiebedrijf?
Sta je op het punt om jouw onderneming over te dragen aan de nieuwe generatie? Of ga je juist een bedrijf overnemen van je familie? Dan is het raadzaam om je bij te laten staan door een onafhankelijke adviseur.
Onze partners hebben veel ervaring met en expertise over bedrijfsoverdrachten binnen families. Neem snel contact op met een van onze partners!
Over de auteur
ir. Louis van Besouw RAB
Louis van Besouw heeft jaren werkervaring in de kunststof- en verpakkingsindustrie. Hij was daarna 10 jaar directeur/DGA van Mecari Plastics B.V. (70FTE). Op 44 jarige leeftijd verkocht hij zijn bedrijf en werd bedrijfsconsultant bij Claassen, Moolenbeek & Partners.
Je kunt hem bereiken op 06 – 22 20 81 43 of via mail louis.vanbesouw@cmenp.nl.