Als ondernemer ben je hier waarschijnlijk nog niet mee bezig, en zo velen met jou. Want hé…je denkt nog lang niet aan stoppen en dus ook niet aan een bedrijfsoverdracht. Verre toekomstmuziek, toch? Maar dat is het niet per se. Velen van jullie zullen immers ook weten dat het leven zomaar ineens veranderen kan. Zorg er daarom voor dat je zodanig aan je onderneming werkt, dat deze elke dag verkoopbaar zou zijn. Voorbereiding is 90% van het succes!
Hoe een balletje kan rollen
Helaas is het niet iedereen gegund om toe te werken naar een welverdiende rustige oude dag. Het leven kan zomaar roet in het eten gooien. Er zijn talloze dingen die je kunnen overkomen, waardoor het overdragen ofwel verkopen van je bedrijf plotseling sneller in zicht komt dan gepland. Maar het kan ook zomaar zijn dat zich onverwacht een koper aandient. En dan één met een bod dat je niet kunt weigeren. In al deze gevallen zal je blij zijn als je in ieder geval al voorbereid bent.
Wat komt er kijken bij een bedrijfsoverdracht?
Het overdragen van je bedrijf is een heel proces. Eerst breng je al je wensen in kaart. Wat draag je nu precies over en welk kopers profiel past daarbij. Je gaat op zoek naar die koper, maakt kennis en wisselt belangrijke informatie uit. De eerste overeenkomsten worden opgesteld, zoals de geheimhoudingsovereenkomst en intentieverklaring. Aan weerskanten vinden onderzoeken plaats en wordt de waarde bepaald. Er zullen onderhandelingen volgen, van algemene tot specifieke zaken.
Uiteindelijk wordt, als alles goed gaat, de (ver)koopovereenkomst opgesteld en ondertekend. Afhankelijk van de afgesproken wijze van de daadwerkelijke bedrijfsoverdracht volgen hierna nog verantwoordelijkheden waar je als verkoper aan moet voldoen. Zoals gezegd, een heel proces wat flink wat tijd in beslag zal nemen.
Met de volgende tips ben je al beter voorbereid
Zoals eerder al besproken, is het goed om voorbereid te zijn op een bedrijfsoverdracht. Omdat je immers nooit weet wat er op je pad komt en wanneer. Er zijn enkele zaken die je kunt oppakken, ook al heb je nu nog geen intentie om je bedrijf te verkopen. Dat komt met name in de voorbereidende fase goed van pas als het in de toekomst dan toch zover is.
Zorg voor actuele bedrijfsinformatie en maak je bedrijf tijdig “Verkoopklaar”
Stel alvast een uitgebreid document op waarin je zoveel mogelijk informatie over je bedrijf verwerkt. Denk bijvoorbeeld aan de geschiedenis en ontwikkeling van je bedrijf. Wat de kernactiviteiten zijn en eventuele nevenactiviteiten. In welke markt beweegt jouw bedrijf zich en hoe is de verhouding tegenover belangrijke concurrenten. Wat zijn nu echt de sterke punten van jouw bedrijf in de markt en wat zijn de recente omzetcijfers. En ga zo maar door.
Door zoveel mogelijk informatie alvast in kaart te brengen én door de tijd heen actueel te houden, heb je een voorsprong. Het vergemakkelijkt bijvoorbeeld het opstellen van een verkoopmemorandum, als de tijd van overdracht gekomen is. Daarnaast helpt het je in je bedrijfsvoering op dit moment, om goed te monitoren hoe je staat ten opzichte van je concurrenten en tijdig in te kunnen spelen op marktontwikkelingen.
Het financiële plaatje
Belangrijk is om de balans verder goed te bekijken en waar mogelijk op te schonen. Denk bijvoorbeeld aan vaste activa die wel op de balans staan van jouw onderneming, maar een ander doel hebben of niet specifiek bijdragen aan die activiteit. Door tijdig te handelen en dit indien nodig aan te passen, zorg je ervoor dat je dit niet op het laatste moment hoeft te doen. Veelal zijn aan verschuivingen van activa tijdstermijnen verbonden die verkoop op dat moment niet handig maken. Wees dat voor en begin tijdig om dat juist te structuren. Hetzelfde geldt voor items op de balans die toebehoren aan de holding of een andere maatschappij. Tijdig hierop anticiperen voorkomt dat je hierover bij verkoop veel discussie krijgt of minder fiscaal gunstig moet doorvoeren omwille van de verkoop van je bedrijf.
De vent is de tent
Te vaak zien we dat een onderneming te zeer afhankelijk is van de ondernemer. Het omzetten van een organisatie, zodat die afhankelijk afneemt of minimaliseert, duurt vaak 2 tot 4 jaar. De waarde voor een koper is hoger als de organisatie minder afhankelijk is van de ondernemer en ‘stand alone’ kan draaien ook als jij er als ondernemer niet bent. Stel jezelf de vraag: wat gebeurt er met mijn onderneming als ik 4 weken op vakantie ben?
Maak een (vrijblijvend) kopersprofiel
Al is het nog allemaal toekomstmuziek, het is handig om alvast te bepalen welke koper bij jouw bedrijf past. Wil je je bedrijf graag overdragen aan een partij binnen je netwerk of een zogenaamde bekende zoals familie of een huidig personeelslid? Of zoek je specifiek naar een hoogste bieder, ongeacht wie of wat daarachter zit? Natuurlijk kan dit in de loop der jaren wijzigen en ben je vrij om het kopersprofiel te veranderen. Maar ook als het veranderd, biedt dit ‘terugkijken naar hoe je er eens over dacht’ inspiratie. Tevens geeft dit al mogelijk richting hoe je met deze partijen optrekt op dit moment.
Voorbereidingen voor bedrijfsoverdracht starten bij voorkeur 5 jaar eerder
Ons advies is om minimaal 5 jaar voorafgaand aan verwachte verkoop hiermee te beginnen. Voor de waardering van het bedrijf wordt altijd 3 jaar teruggekeken en kun je op die wijze een zo zuiver mogelijk resultaat voor deze onderneming of bedrijfsactiviteit laten zien. Tevens heb je nog tijd om het rendement in de onderneming te optimaliseren. Dat kan je niet meer op het laatste moment.
In de praktijk komen we veelal tegen dat dit niet, of onvoldoende is gebeurd. Dit heeft vaak juridische en fiscale consequenties die voorkomen hadden kunnen worden door betere voorbereiding. Hierdoor is je bedrijf beter verkoopbaar en het verhoogt de waarde.
Wat houdt de bedrijfsoverdracht in en hoe wil jij als ondernemer daarna verder?
Stel voor jezelf verschillende scenario’s op. Het kan zijn dat je volledig inzetbaar wilt blijven tot je pensioenleeftijd en dan voor de volle 100% je bedrijf wilt overdragen. Maar het kan ook zijn dat je over een aantal jaar al wilt afbouwen, maar nog niet volledig wilt overdragen. Zet verschillende beginscenario’s voor jezelf op papier en werk uit hoe dat proces er volgens jou dan gaat uitzien. Met name in het tweede scenario, als je niet direct alles wilt verkopen, is het belangrijk alvast na te denken over hoe je dat gaat aanpakken. Wat draag je wel/niet over en hoe wil je jouw betrokkenheid vormgeven?
Welke hulp heb je nodig als het zover is?
Breng ook alvast in kaart waar je hulp of advies bij nodig gaat hebben als de tijd van bedrijfsoverdracht gekomen is. Denk bijvoorbeeld aan de financiële kant van het proces zoals de bepaling van de bedrijfswaarde en een fiscaal zo voordelig mogelijke wijze van overdracht. Ga je zelf naar een koper op zoek of kun je daarbij ook hulp gebruiken? Je kunt ervoor kiezen om veel zelf te doen en voor onderdelen iemand in te schakelen. Maar onze ervaring leert dat het beter is om je tijdens het gehele proces te laten begeleiden door een goede adviseur. Het proces van bedrijfsoverdracht is veelomvattend. Naast de zakelijke aspecten spelen ook vaak emoties mee. Hierbij is het inschakelen van een overname adviseur, die hierin de regie neemt, een must. Besef je goed dat zo’n traject vaak naast de reguliere beslommeringen loopt die je bedrijf met zich meebrengt.
Natuurlijk blijven er altijd zaken die je niet kunt voorbereiden, en dat is ook goed. Toch zul je met bovenstaande stappen alvast tijd gewonnen hebben als het dan wel zover is. En vooral als een bedrijfsoverdracht onverwacht komt pluk je hiervan de vruchten. Success favours the prepared!
Denk jij erover na om je bedrijf te verkopen? Of heb je juist plannen om een bedrijf aan te kopen? In beide gevallen zal onze ervaring in bedrijfsoverdrachten je zeker verder helpen. Het wordt een stuk overzichtelijker én de kans op een succesvolle overdracht wordt aanzienlijk groter met de juiste adviseur aan je zijde. Neem gerust eens vrijblijvend contact met ons op.
Over de auteur
drs. ing. Bart Lemmen RAB
Bart Lemmen is zeer ervaren in het samenbrengen van mensen binnen een onderneming. Heb je interesse in wat hij voor jou kan betekenen en wil je een vrijblijvend gesprek? Neem dan contact met hem op via 06-31045337 of mail.