Drie jaar geleden spraken we Marina de Kanter en Kees van den Breemer voor het laatst over de dienstverlening van Claassen, Moolenbeek & Partners. De Utrechtse vestiging van het advieskantoor voor bedrijfsstrategie, financiering en aan- en verkooptrajecten, is inmiddels meer dan verdubbeld sinds Marcel Griffioen, Ronald van Maldegem en Paul Thuijs zich ook als partner aansloten. We bezochten hen in hun nieuwe kantoor met uitzicht op de Galgenwaard, om te praten over typische vraagstukken rondom familiebedrijven.
‘Een familiebedrijf is voor een groot deel hetzelfde als elk ander bedrijf,’ vertelt Paul, die samen met Marina en Kees namens de vijf partners is aangesloten bij het gesprek. ‘Ze moeten winst maken, en hebben ook gewoon vragen over bijvoorbeeld strategie of financiering. De verhoudingen binnen familiebedrijven liggen echter vaak anders dan bij niet-familiebedrijven. Waar de laatste categorie vooral een zakelijke relatie heeft, moeten samenwerkende families elkaar ook bij het kerstdiner nog onder ogen zien. Het gaat bovendien net iets vaker over vraagstukken voor de lange termijn: een termijn die over meerdere generaties gaat. Dat is logischerwijs het geval bij bedrijfsopvolging, maar ook bij grote investeringen die over een horizon van vele jaren gaan. Hoe professioneel en zakelijk familiebedrijven ook zijn, emotie en onderlinge verhoudingen houd je nooit helemaal buiten het bedrijf. Bij spannende momenten en grote besluiten helpen wij ondernemers dan om rationele afwegingen te maken, waarbij we wel degelijk rekening houden met de emoties die hierbij een rol spelen.
’Een meewerkend huisarts‘
Ik vergelijk ons werk wel eens met een huisarts’, vertelt Kees. ‘We zijn generalisten die verstand hebben van een grote diversiteit aan bedrijfsvraagstukken. Wanneer dat qua kennisniveau nodig is, schakelen we een specialist in, zoals een fiscalist, accountant of jurist. Het verschil met de huisarts is echter dat wij niet alleen verwijzen, maar ook actief betrokken blijven bij het traject, om samen met de specialist het vraagstuk van de ondernemer verder te analyseren. Wij houden dus de regie en helpen de ondernemer bij de keuzes die hij of zij moet maken. Want een ondernemer maakt uiteindelijk zelf de keuzes. Dat doen wij niet. Wij leggen alleen uit wat de verschillende keuzes zijn, waarbij we rekening houden met alle aspecten die een rol spelen. Dat botst nog wel eens met de emotionele component binnen een familiebedrijf. Soms betekent het namelijk dat je je familieleden ergens op moet aanspreken. Daar hebben we uiteraard ook oog voor, maar we willen wel de objectieve partner blijven, die vanuit ratio naar de problemen kijkt. Als we teveel meegaan in de emotionele lading van een besluit, verliezen we onze meerwaarde. Ondernemers vragen ons juist voor een goed onderbouwd advies.’ ‘Als we teveel meegaan in de emotionele lading van een besluit, verliezen we onze meerwaarde’
Aan twee kanten adviseren
Marina rondde onlangs een adviestraject af rondom de overdracht van een onderneming van moeder op dochter. ‘Bij familiebedrijven heb je vaak net een iets andere rol als adviseur’, vertelt ze. ‘Normaal word je bij transacties ingehuurd door de kopende óf verkopende partij. Bij een overdracht binnen de familie is het echter vaak zo dat je wordt ingehuurd door de familie. Dat was in dit geval ook zo. Ik stond dus zowel de kopende dochter als verkopende moeder bij, omdat ze gezamenlijk de vraag voor waardering en overdracht van de onderneming bij me hadden neergelegd. Dan zit je met de uitdaging: moeder wil een goed pensioen, maar dochter wil niet de hoofdprijs betalen. Ook al was er hier een heel goede sfeer onderling, je moet altijd net iets sensitiever zijn om emotionele signalen op te pikken in dit soort situaties. Bijvoorbeeld toen dochter tussen neus en lippen door noemde dat ze enkele jaren geleden een flinke klus kosteloos had opgepakt en daar nu wel wat gunning voor terugverwachtte. Vaak zijn familieleden zich er niet eens van bewust dat ze dit doen, maar er komen bijna altijd oude situaties en gebeurtenissen naar boven bij zulke trajecten. En soms zijn er ook nog andere broers of zussen buiten het bedrijf die iets van de overdracht vinden. Door alert te zijn op dat soort signalen en ze te benoemen, haal je direct de angel eruit. Want als je de signalen laat sudderen, kan het bij de besluitvorming alsnog boven tafel komen.’
Gezamenlijke aanpak
Paul en Kees herkennen de uitdaging die Marina omschrijft. ‘We hebben allemaal wel te maken gehad met dit soort cases’, vertelt Kees. ‘We weten allemaal hoe we ermee om moeten gaan en bij extreme situaties kunnen we op elkaar terugvallen. We overleggen wekelijks als partners over zaken waar we tegenaanlopen. Bovendien werken we meestal in duo’s aan een casus, waarbij we gebruikmaken van elkaars achtergrond en expertise. Daarom is het extra fijn om nu met zijn vijven te zijn. Is de kennis alsnog niet bij ons vijven, dan kunnen we nog terugvallen op de 55 partners in de andere negen regio’s van Nederland. Dat is het fijne van de organisatie: er is veel overleg en kennisuitwisseling mogelijk, zonder dat je met grotekantorenpolitiek te maken hebt.’
Bron: ‘In familiebedrijven speelt emotie bij besluiten een grote rol’ – OnderNamen