Minister Kamp van Economische Zaken (EZ) heeft de Tweede Kamer per brief geïnformeerd over de kabinetsplannen met betrekking tot de financiering van het midden- en kleinbedrijf (mkb). Het kabinet neemt in het ‘Aanvullend Actieplan mkb-financiering’ een aantal aanvullende maatregelen om de financiering van het midden- en kleinbedrijf te verbeteren.

Doorontwikkelen van een markt voor eigen vermogen

Een deel van het mkb heeft moeite eigen vermogen aan te trekken, wat ook het aantrekken van vreemd vermogen hindert. Het aanbod van risicodragend kapitaal is in Nederland nog te beperkt ontwikkeld, met name voor het kleinbedrijf.Bovenop bestaande instrumenten voor risicokapitaal zal het kabinet marktpartijen ondersteunen bij het oprichten van een achtergestelde leningenfonds (AGL-fonds) en een extra impuls van € 100 miljoen geven aan investeringen via business angels en participatiemaatschappijen. Daarnaast is per 1 juli 2014 de nieuwe regeling voor vroegefasefinanciering (VFF) aan innovatieve starters en kleine bedrijven opengesteld, deze regeling wordt nu permanent

AGL-fonds

Het kabinet stelt € 500 miljoen garantieruimte beschikbaar voor het AGL-fonds. De inschatting is dat deze garantieruimte, die kan worden ingezet voor fondsen gericht op versterken van het eigen vermogen, leidt tot minimaal € 1 miljard aan totale nieuwe mkb-financiering. De garanties die vanuit het fonds worden verstrekt, moeten kostendekkend zijn en er mag geen sprake zijn van staatssteun. Er is een kasreserve van € 12 miljoen voor het opvangen van verschillen in uitgaven en inkomsten in jaren dat vanuit de kostendekkende premie nog te weinig reserve is opgebouwd.

Extra impuls investeringen via business angels en participatiemaatschappijen

Er wordt € 100 miljoen extra geïnvesteerd in participatiemaatschappijen en business angels voor het mkb via DVI, het Dutch Venture Initiative (zie INNOMKB). De inzet van het kabinet is dat het Europees Investeringsfonds voor minimaal € 50 miljoen mee-investeert. Omdat het DVI alleen in fondsen participeert waarin private beleggers voor minimaal 50% meefinancieren, komt op deze wijze naar verwachting tussen de € 300 miljoen en € 450 miljoen aan nieuw participatiekapitaal beschikbaar. Omdat bedrijven met dit extra participatiekapitaal ook in staat zijn nieuw vreemd vermogen aan te trekken, komt met deze maatregel naar verwachting circa € 700 miljoen tot € 1 miljard aan nieuwe financiering beschikbaar voor het mkb.

Verbreden van het financieringsaanbod

Het mkb is voor het verkrijgen van vreemd vermogen sterk afhankelijk van banken. Die zijn door de toegenomen risico’s strenger geworden bij het toezeggen van kredieten. Ook is de winstgevendheid van met name kleine kredieten voor banken relatief onaantrekkelijk.

Het kabinet heeft daarom al ondersteunende maatregelen genomen om het financieringsaanbod te verbreden, zoals pilots met kredietunies, de promotie van crowdfunding en steun aan de mkb-beurs NPEX. Daarnaast zal het kabinet een aantal nieuwe marktinitiatieven via garanties een steun in de rug geven, het dienstenportfolio van Qredits (QREDITS) uitbouwen en acties starten gericht op ‘ketenfinanciering’. Met verbreden van het financieringsaanbod worden ook combinaties van financieringen, waaronder met bancaire kredieten vergemakkelijkt.

Garanties voor de start van nieuwe aanbieders van mkb-financiering

Enkele nieuwe aanbieders van mkb-financiering zijn in ontwikkeling, met nog onvoldoende reputatie voor potentiële investeerders. Het kabinet wil potentiële investeerders daarom een garantie bieden waardoor de start van nieuwe aanbieders mogelijk wordt. De garanties moeten passen binnen het garantiekader van het kabinet. Ze moeten kostendekkend zijn en er mag geen sprake zijn van staatssteun. Het kabinet houdt er rekening mee dat er € 400 miljoen garantiebudget nodig is voor de opstart van initiatieven die aan de criteria voldoen. De inschatting is dat hiermee minimaal € 400 miljoen aan nieuwe financiering in de markt mogelijk wordt gemaakt.

Verruimen van het dienstenportfolio van Qredits

Het kabinet heeft besloten toestemming te geven om de reikwijdte van Qredits verder uit te bouwen. Deze verruimingen betreffen:

•             het verhogen van de kredietlimiet: kleine leningen die intensieve beoordeling en beheer vergen zijn voor banken onvoldoende rendabel. Met partners en externe deskundigen wordt daarom onderzocht of de grens, tot waar Qredits leningen mag verstrekken aan door banken door- of afgewezen bedrijven, kan worden opgetrokken tot € 250.000 per begin 2015;

•             het verstrekken werkkapitaal: een belangrijk deel van de financieringsbehoefte van vooral kleinere bedrijven wordt ingevuld via rekening-courantkrediet. Dat is met name bestemd voor werkkapitaal. Mede gezien de groeiende behoefte aan werkkapitaal en het stijgende percentage afwijzingen, worden daarom partners gezocht voor het verlenen van betalingsverkeer, om daarmee het verstrekken van rekening-courant door Qredits mogelijk te maken.

Voor de genoemde uitbreiding is naar verwachting circa € 100 miljoen extra financiering nodig. Het ministerie van Economische Zaken is op dit moment met verschillende geïnteresseerde partijen, waaronder de Europese Investeringsbank (EIB), in gesprek onder welke voorwaarden zij Qredits aanvullend willen financieren. Voor nu heeft het kabinet € 100 miljoen garantieruimte beschikbaar, mocht voor het verstrekken van nieuwe financiering aan Qredits een overheidsgarantie nodig zijn.

Betere marktwerking mkb-financiering en verder verbeteren overheidsinstrumenten

Mkb-financiering is onder andere vanwege de hoge risico- en behandelingskosten een relatief onaantrekkelijk segment voor banken. De behandelingskosten hangen onder meer samen met de kwaliteit van de aangeleverde aanvragen en de beschikbare informatie over de bedrijven en de sector.

Naast lopende acties zoals het Kredietpaspoort, neemt het kabinet het initiatief om de informatie over kredietwaardigheid van het mkb te verbeteren en te ontsluiten. Met de betrokken partijen uit het mkb zal binnen een half jaar een plan worden uitgewerkt dat voortbouwt op Standard Business Reporting. Ook worden maatregelen genomen om de bestaande financieringsinstrumenten van de overheid verder te verbeteren.

Verlengen stimuleringsmaatregelen 2014 met een extra jaar

Het kabinet wil de tijdelijke verhoging van de garantiepercentages en plafonds bij leningen die gebruik maken van (delen van) de regelingen Borgstelling mkb-kredieten (BMKB) en Garantie ondernemingsfinanciering (GO) met een jaar verlengen. Ook de extra stimulans voor het Innovatiekrediet (INNOKREDIET) aan het mkb wordt verlengd.

Bron: Kamerbrief – Situatie rond mkb-financiering en ‘Aanvullend Actieplan mkbfinanciering’ (08-09-2014)