Een veel gehoorde kreet binnen MKB Nederland is: “De bank financiert niet meer”, of “Een aanvraag voor financiering resulteert toch in een afwijzing’. Wat is hier nu van waar? Het CPB (Centraal Planbureau) heeft op 11 juni 2019 een rapport gepresenteerd met de titel: ‘MKB-Bankfinanciering in Europees perspectief‘. Een interessante verdieping.
Het CPB onderzoek
Het onderzoek van het CPB richt zich op de Nederlandse banken en hoe zij zich gedragen ten aanzien van financiering van het MKB t.o.v. banken in andere Europese landen. Een verhelderend onderzoek moet ik zeggen. Zo stelt het CPB dat de kans op een krediet bij een Nederlandse bank in 2017/2018 zo’n 16% lager is dan bij banken in andere landen. Hierbij geven ze nog wel aan dat bankleningen voor het MKB de belangrijkste bron zijn voor externe financiering.
Het CPB stelt hiervoor als verklaring:
- De marktmacht van de Nederlandse banken. Door de hoge marktconcentratie is er wellicht (te) weinig concurrentie in Nederland. De relatief hoge rentes zijn hiervoor een aanwijzing.
- Hypotheken zijn voor de banken interessanter dan bedrijfsleningen. De sterke focus op hypotheekverstrekkingen is hiervoor een aanwijzing.
- Geen register waarin kredietverstrekkers informatie kunnen inzien over kredietwaardigheid van bedrijven.
Alternatieve financieringsvormen
Maar is dat wel zo? Grotendeels ben ik het eens met de verklaringen. In Nederland hebben we een grote machtspositie van banken. In feite is er sprake van een oligopolie. Een oligopolie geeft aan dat er in de markt maar weinig leveranciers zijn en dat de klant in feite nauwelijks tot geen keuzemogelijkheid heeft. En als je enkel kijkt naar de bancaire sector is dit in Nederland zeker het geval. Maar er zijn meer mogelijkheden ontstaan binnen Nederland. Alternatieve vormen zoals crowdfunding, fintech financieringen, matching tussen ondernemer en investeerder, lease maatschappijen, factoring maatschappijen, om er maar een aantal te noemen. Ook kun je denken aan stapelfinancieringen. Er is een groot aantal aanbieders ontstaan door het feit dat de traditionele financiers (de banken) minder zijn gaan financieren. Lees ook onze blog over onzakelijke leningen. Echter door onze cultuur en historie denken we nog vaak als eerste aan een bank als we een financiering nodig hebben.
Banken hechten veel waarde aan zekerheid
Voor hen is de ultieme vorm van zekerheid een hypothecaire dekking op een particuliere woning of een courant bedrijfspand. Om een hypotheek te kunnen vestigen is natuurlijk onroerend goed nodig.
Hierbij geldt dat de financier qua risico goed zit zo lang de (executie-)waarde van het vastgoed hoger is dan de toegekende waarde aan zekerheid. Maar mag ik je even in herinnering roepen wat er met de (particuliere) hypothecaire leningen gebeurde tijdens de krediet crisis in 2007? Een crisis veroorzaakt door:
- Het eenvoudig verstrekken van (particuliere) hypotheken.
- Het financieren van onroerend goed hoger dan de executiewaarde van het onroerend goed.
- Het zeer goedkoop in de markt zetten van deze financieringen.
- Het niet aflossen van een financiering.
Uiteindelijk heeft deze crisis ertoe geleid dat traditionele banken onder verzwaard toezicht kwamen en dat er meer regelgeving ontstond voor banken. De zogenaamde Basel III normen, waarbij de solvabiliteit en de liquiditeit van een bank verder werden gereguleerd. De reden waarom dit noodzakelijk was, had te maken met het feit dat banken in staat waren / zijn om meer uit te lenen dan dat ze in kas hebben. Zij kunnen in feite geld bijmaken. Een rol die vroeger (voordat er giraal geld was) enkel was voorbehouden aan een overheid.
Nieuw beleid banken
Banken werden dus gedwongen hun balansen op te schonen, meer liquiditeit aan te houden en een hogere solvabiliteit te realiseren. Hiervoor hebben de banken ingegrepen in hun bedrijfsvoering. Met een focus op het verminderen van de kosten, is de winstgevendheid gestegen en daarmee ook de solvabiliteit. Daarnaast is het beleid van nagenoeg alle banken gericht op het verlagen van risicovolle financieringen om aan de eisen van Basel III te kunnen voldoen. Deze strategie is op zich begrijpelijk,want banken zijn gewoon commerciële instellingen die (op een enkele uitzondering na)moeten streven naar aandeelhouderswaarde, winstgevendheid etc.
Kortom, een financiering op basis van een (minder risicovol) hypotheekrecht heeft dus de voorkeur van een bank. Daarnaast lijken banken, met het oog op de hogere winstgevendheid, nadrukkelijk een voorkeur te hebben voor financieringen van minimaal € 500.000,- Hierdoor wordt het voor MKB bedrijven in het algemeen en de bedrijven met een kleinere kredietbehoefte in het bijzonder moeilijker om investeringen gefinancierd te krijgen.
De wereld is veranderd
Friedrich Wilhem Raiffeisen richtte in 1864 de allereerste boerenleenbank op in Duitsland. Als snel volgde pater Gerlacus van der Elsen door in de jaren negentig van de 19de eeuw een boerenleenbank op te richten in het zuiden van Nederland. De reden hiervoor was de grote armoede onder de boerenbevolking, die vaak in de greep was van woekeraars. Door het verzamelen en weer uitlenen van spaargelden werd voor deze doelgroep in de kredietbehoefte voorzien.
Anno 2019 is de wereld veranderd. Het is een feit dat banken minder financieren dan voorheen. Hierdoor zijn er echter ook nieuwe mogelijkheden ontstaan. Die moet je natuurlijk wel kennen.
Financieringsaanvraag begeleiding
Sommige ondernemingen hebben mensen in dienst die in staat zijn om een financieringsaanvraag goed te kunnen begeleiden. Bij veel MKB bedrijven ontbreekt deze kennis echter. Dit is niet vreemd. Het is immers een specialisme om goed en duidelijk inzicht te krijgen in alle aspecten, kansen en risico’s die relevant zijn voor het opstellen van een goede financieringsaanvraag.
Indien daarbij het woud aan aanbieders (ieder met hun eigen specifieke voordelen en voorwaarden) in de markt opgeteld wordt, is het bijna onontbeerlijk om te kiezen voor een goede en onafhankelijke begeleiding.
Onafhankelijk advies
Claassen, Moolenbeek & Partners is zo’n onafhankelijke adviseur. Met ruim 35 jaar ervaring, 30 kantoren en 70 deskundigepartners in het land zijn wij de geschikte partner voor de ondersteuning bij iedere financieringsaanvraag. Neem dus gerust eens contact op met een kantoor in uw regio.
Over de auteur
Waldy van de Walle MSc RAB FJ / BV
Waldy is zeer ervaren in het begeleiden van financieringsaanvragen. Zowel bancaire aanvragen als ook aanvragen via alternatieve financieringen. Daarnaast is Waldy crowdfundbemiddelaar bij GeldvoorElkaar.nl. In opdracht van Geldvoorelkaar.nl helpt hij de accountants, administratiekantoren en financieel adviseurs bij het opstellen en begeleiden van een financieringsaanvraag.
Je kunt hem bereiken op: 06 – 30 41 56 41 of via mail.